Syn rybaka Zebedeusza i należącej do grona osób towarzyszących i posługujących Jezusowi - Salome (Mk 15,40).

Wśród apostołów było dwóch Jakubów. Dla odróżnienia nazywani są Większy i Mniejszy, albo też Starszy i Młodszy. Przy tym prawdopodobnie nie chodziło tu o ich wiek, ale o kolejność przystępowania do grona apostołów. Rozróżnienie to wprowadził już św. Marek (Mk 15, 40).

Św. Jakub Większy jest tym, który jest wymieniany w spisie apostołów wcześniej - był powołany przez Jezusa, razem ze swym bratem Janem Ewangelistą, jako jeden z Jego pierwszych uczniów (Mt 4, 21-22).

Św. Jakub został powołany do grona uczniów Chrystusa nad rzeką Jordan. Tam bowiem spotykamy jego brata Jana (J1,37). Po raz drugi jednak Pan Jezus wezwał go w czasie połowu ryb: „Gdy (Jezus) przechodził obok jeziora Galilejskiego ujrzał dwóch braci - Szymona zwanego Piotrem i brata jego Andrzeja, jak zarzucali sieć w jezioro i rzekł do nich: «Pójdźcie za Mną, a uczynię was rybakami ludzi». Oni natychmiast zostawili sieci i poszli za Nim. A gdy poszedł stamtąd dalej, ujrzał innych braci: Jakuba syna Zebedeusza i brata jego Jana, jak z ojcem swym Zebedeuszem naprawiali w łodzi swe sieci. Ich też powołał. A oni natychmiast zostawili łódź i ojca, i poszli za Nim” (Mt 4,21-22). Św. Łukasz podaje szczegół nowy, że było to po pierwszym cudownym połowie ryb (Łk 5,1-11).

Jakub należał do uprzywilejowanych uczniów Pana Jezusa, którzy byli świadkami wskrzeszenia córki Jaira (Mk 5, 37; Łk 8, 51), przemienienia na górze Tabor (Mt 17, 1nn; Mk 9, 1; Łk 9, 28) oraz modlitwy w Ogrójcu (Mt 26, 37), był on także świadkiem drugiego, także cudownego połowu ryb, kiedy Chrystus ustanowił Piotra głową i pasterzem swojej owczarni (J 21, 2).

Św. Jakub był pierwszym biskupem Jerozolimy szerzącym na terenie dzisiejszej Hiszpanii wiarę chrześcijańską, ale też wojownikiem, który bronił Europę przed wpływami Maurów, którzy w średniowieczu opanowali znaczne obszary Półwyspu Iberyjskiego.

Jakub był pierwszym wśród Apostołów, a drugim po św. Szczepanie, męczennikiem Kościoła (zgodnie z przepowiednią Chrystusa - Mk 10, 39). "W tym samym czasie Herod zaczął prześladować niektórych członków Kościoła. Ściął mieczem Jakuba, brata Jana..." (Dz 12, 1-2).

W ikonografii św. Jakub przedstawiany jest jako starzec o silnej budowie ciała w długiej tunice i w płaszczu lub pielgrzym w miękkim kapeluszu z szerokim rondem. Jego atrybutami są: kij pielgrzyma, bukłak, muszla, księga.

Czasem przedstawiany jest na białym koniu z mieczem, jako Pogromca Maurów, który swoim mieczem siał spustoszenie w szeregach Arabów podbijających Europę i przechylił szalę zwycięstwa na stronę chrześcijańską.

W Kościele Zachodu Jakub Starszy jest patronem Hiszpanii i Portugalii oraz walk z islamem, zakonów rycerskich, opiekunem pielgrzymów. Na Wschodzie patronuje rybakom, którzy zanoszą do niego modlitwy o obfite połowy i szczęśliwe wiatry. Jest również patronem aptekarzy, pielgrzymów, wojowników, kapeluszników.